Zaczęło się tak niewinnie...

Alle Condie Dobrani - wydawało mi się, że to łatwa, bezproblemowa lektura
o życiu w Społeczeństwie w nieokreślonej przyszłości. Romans Cassii i Xandera - partnera dobranego w wyniku selekcji, z którym miała żyć długo i szczęśliwie. Pewnie tak by się stało, gdyby na ekranie nie pojawiła się przez pomyłkę twarz innego chłopca. Za tym wątkiem podąża większość nastolatek (wystarczy kliknąć na recenzje). Finał przewidywalny, ale pewności nabierzemy po ukazaniu się kolejnych tomów.
W trakcie czytania próbowałam się wpasować w nakreśloną rzeczywistość. Parę rzeczy - nie powiem - super. Miałabym zapewnione dobre życie do osiemdziesiątki. Bez chorób, zmartwień, bo o wszystkim myślą "oni". To nic, że na pożegnalnym bankiecie dostałabym truciznę, ale ta gwarantowana 80-tka brzmi całkiem nieźle. Nie musiałabym się odchudzać. Kalorie policzone, a zbilansowane  cieplutkie jedzenie podjeżdża prosto do domu. Po pracy rozrywka. Wybór między kanonem 100 Wierszy, 100 Piosenek, 100 Opowieści. Reszta to eliminowane relikty przeszłości. Artefakty można obejrzeć w muzeum. Długo by tak wyliczać, bo świat przedstawiony jest bardzo realistyczny. I od razu dodaję - zaciekawia. W którymś momencie jednak pojawia się niepokój. Oczami Cassii obserwujemy stopniowo odsłanianą maszynerię: stała obecność funkcjonariuszy, podsłuch, wszechobecna kontrola (nawet snów), manipulacje. Nie wolno biegać, nie wolno się denerwować, brak możliwości dokonywania wyborów...  Czas na słowo najważniejsze - wolność. A właściwie jej brak.
I myślałam, że moje rozważania pójdą w tym kierunku. Można przecież porównać utopie i antyutopie. Można nawiązać do filmów. Właśnie obejrzałam The Book of Eli (Księga Ocalenia), gdzie toczy się walka o ostatni egzemplarz Biblii. Postapokaliptyczny świat 30 lat po totalnej wojnie. Samotny bohater Eli jako strażnik Księgi broni nadziei. Znamienny dialog:
- Czytujesz?
- Codziennie.
- Ja też. Zabawne.(...) Jesteśmy przyszłością.
Wzruszająca Solara -  w tej roli Mila Kunis (partia w "Czarnym łabędziu").

Tyle pięknych książek, filmów, więc o co mi chodzi? Najbardziej o to, że wszyscy sytuują przytaczane wydarzenia w dalekiej przyszłości. Czy naprawdę nie widać, że to  już się dzieje?
Sortowanie, dobieranie, eliminowanie... - słowa-klucze powieści Dobrani.  Duże koło musiałam zatoczyć, żeby połączyć tę książkę z eugeniką. Pewnie nie przyszłoby mi to do głowy, gdybym przypadkiem (!) nie obejrzała dokumentalnego filmu Grzegorza Brauna. Pełny tytuł to Eugenika - w imię postępu. Przedpremierowy pokaz i rozmowa z reżyserem tkwią w myślach i każą szukać.
Przeczytałam prawie wszystko to, co udostępnia Internet. Kupiłam już książkę E.Blacka Wojna przeciw słabym. Czym zatem jest tytułowa eugenika? To ideologia rozwijająca się od stu lat, według której należy dokonywać selekcji ludzi według określonych cech i reglamentować ich prawa - łącznie z prawem do zawierania małżeństw i posiadania dzieci. Z greckiego eugenes znaczy dobrze urodzony. Selektywne rozmnażanie było już sugerowane przez Platona, który utrzymywał, że reprodukcja człowieka powinna być kontrolowana przez władze. W historii świata wynaturzenia takie mogliśmy obserwować w postaci segregacji rasowej, przymusowej sterylizacji, eksterminacji upośledzonych umysłowo, a dzisiaj w zakres eugeniki wchodzą też poradnictwo genetyczne i świadome rodzicielstwo. Film G.Brauna wychodzi od przemilczanej historii i trafia w centrum współczesnych kontrowersji wokół procedur zapłodnienia in vitro. Warto mieć swoje zdanie, dlatego dla zaciekawionych informacja, że telewizyjna premiera będzie miała miejsce 14 maja w drugim programie o godzinie 16.50.

Nie byłabym sobą, gdybym i na tę okoliczność nie znalazła poetyckiej strofy. Nie przychodzi mi nic innego do głowy, niż mamrotanie siwego staruszka podwiązującego pomidory w Miłoszowej Piosence o końcu świata:

Innego końca świata nie będzie.
Innego końca świata nie będzie.