DOM Z PAPIERU



niedziela, 23 grudnia 2012

Dobrych Świąt

Jest cicho. Choinka płonie.
Na szczycie cherubin fruwa.
Na oknach pelargonie
blask świeczek złotem zasnuwa,
a z kąta, z ust brata płynie
kolęda na okarynie:
Lulajże, Jezuniu...
- K.I.Gałczyński

Wszystkim Gościom "papierowego domu" życzę  pięknych Świąt, otulonych dobrymi słowami. Bogu-sława

Dla mnie to też ważny czas, pełen rodzinnego gwaru. Na czytanie czasu nie znajdę, bo świat wiruje, ale z Bawarii przyjechała odsiecz  i z taką pomocą podołamy wszystkiemu.
Anielka dołącza się do życzeń:)

czwartek, 20 grudnia 2012

Książkowe tęsknoty

Kiedyś użalałam się, że nigdy w prezencie nie dostaję książek. Usłyszałam, że każdy boi się kupić, bo może akurat mam. Zatem robię listę tych, których absolutnie nie mam. Spełniają warunek, że są dostępne w księgarni i nie przekraczają cenowo normalnej granicy. Zatem pożądana dziesiątka - kolejność przypadkowa.


Dom - Zofia Starowieyska-MorstinowaZofia Starowieyska-Morstinowa Dom
To autobiograficzna opowieść zakorzeniona w ziemiańskiej tradycji. Gdy przeczytałam, że autorka włącza się do walki przeciw oszczerstwom o dworach i ziemiaństwie, zapragnęłam natychmiast.
 Anna Pawełczyńska Koniec kresowego świata
Autorka z tych starannie przemilczanych. Gdy natknęłam się na słowa: wykazała, że tylko wierność trwałym zasadom moralnym, przywiązanie do wolności i religii daje człowiekowi siłę oporu przed spodleniem się, wiedziałam, że to człowiek niepospolity. Będę szukać też Głowy hydry i O istocie tożsamości narodowej.
 Władysława Pawłowska Ucieczka z Sybiru. Z miłości do dziecka
Historia napisana przez życie. Droga z Kazachstanu niewyobrażalnie daleka, jeśli jednak w kraju czeka mały Jędruś, wszystko jest możliwe. Miłość do dziecka i wiara w Bożą Opatrzność pozwalają przetrwać.
 Romuald Koperski Pojedynek z Syberią
Syberia raz jeszcze, ale po latach i przemierzana terenowym samochodem. To nie tylko opis przeprawy, ale też spotkania z ludźmi. Chętnie, bardzo chętnie przygarnę.
 Wojciech Wencel Oda do śliwowicy i inne wiersze z lat 1992-2012
Za mało poezji w papierowym domu, zdecydowanie. Obiecuję poprawę. Słowa poety są mi szczególnie bliskie, jak również jego zaangażowanie w sprawy Ojczyzny. Jeszcze dowiedziałam się, że pisze książkę o Kazimierzu Wierzyńskim! Nie odkleję się od bloga, żeby nie przegapić dnia ani godziny, gdy dzieło się narodzi. Emigracyjny los Wierzyńskiego zasługuje na przypomnienie i sama powinnam dawno napisać cokolwiek. Tak zrobię.
 Mariusz Urbanek Broniewski. Miłość, wódka, polityka
Dalej niech będzie o poezji. Broniewski zawsze mnie intrygował i pisał wyśmienicie po każdej stronie barykady. Dlaczego tak lawirował, może się w końcu przekonam.
Jarosław Marek Rymkiewicz Głowa owinięta koszulą
Poeta bliski poecie. Rymkiewicz popełnił już wcześniej cykl: Żmut, Baket, Kilka szczegółów, Do Snowia i dalej... Wszystko to o Mickiewiczu. Kolejna z serii może rozstrzygnie w końcu, jak wygląda "bursztynowy świerzop". Podobno autor odkrył, że Hrabia nosił kolczyki. A jeszcze gdyby było mało, to rekonstruuje ostatni dzień życia Mickiewicza. Ba! Podaje listę podejrzanych trucicieli! Jak nie kupić?
Rafał Ziemkiewicz Myśli nowoczesnego endeka
No bo trzeba Ojczyźnie cztery godziny tygodniowo poświęcić, to chcę się dowiedzieć więcej, żeby to produktywne było. Endecja zawsze bliska sercu memu, więc lektura obowiązkowa. Bo może moje poglądy zestarzały się razem ze mną, a tu trzeba  z żywymi naprzód iść...
Kompedium patriotyzmu Dominik Zdort
To zapis wywiadów o polskości. Interlokutarzy bardzo ważni, m.in. wspomniany wyżej Wojciech Wencel. Tak lubię go słuchać/czytać!

Małgorzata Braunek Jabłoń  w ogrodzie, morze jest blisko
Żeby nie było tak poważnie, bogoojczyźniano, to czytam też całkiem inne książki. Nazywam je - kolorowe - nie wiem dlaczego. Warunek -  lubię bohatera. Do takich osób zaliczam rozmówczynię Artura Cieślara. Lubię patrzeć, gdy cała się uśmiecha i chętnie przysiadłabym, pogawędziła...
Wystarczy na dziś. Wybaczcie rozrzucenie treści, ale "ściągałam" zdjęcia z sieci i były w różnym formacie. Przy okazji właśnie - zdjęcia wyjątkowo nie są mojego autorstwa ( księgarnie wysyłkowe, wydawnictwa...), więc autorów za "pożyczenie" bez pytania przepraszam.
Teraz czekam, aż anieli sprowadzą siły sprawcze:)

niedziela, 16 grudnia 2012

Odtrutka na politpoprawność

Rocznica ogłoszenia stanu wojennego nastroiła mnie nostalgicznie. Zgodnie z zamówieniem Mikołaj przyniósł mi dwie nowości.
Książka Tadeusza M. Płużańskiego otwiera nową serię - Bibliotekę "Naszej Polski".
Oprawcy. Zbrodnie bez kary są kontynuacją tematów poruszonych w  Bestiach tegoż autora (recenzja tu). Nadal klimat polityczny nie sprzyja rozliczaniu komunistycznych zbrodni. Sądy III RP nazywa się "umarzalniami". Nie został skazany ani jeden sędzia czy prokurator stalinowski; wyrok usłyszały płotki, nieliczni brutalni śledczy. Nie jest jednak celem publikacji zemsta, lecz zwykła ludzka sprawiedliwość. Skoro oprawców nie można ukarać, można ich przynajmniej opisać. Jeszcze raz czytamy ich biografie, dziś starannie wyretuszowane, zaglądamy im w oczy na licznych fotografiach, zstępujemy do miejsc kaźni... Widzimy szersze tło. Jak doszło do zagłady polskich elit, jak pozostałych wystarczyło przerobić na homo sovieticus, a skutki sowieckiego planu zagłady polskości widzimy i dzisiaj w postaci zgubnego relatywizmu, braku przywiązania do tradycji, wartości. W tak stworzonej rzeczywistości widać jak na dłoni i inne sprawy, których pominąć nie sposób, chociażby akcja robienia z nas narodu morderców. Szerzej o tych procesach w kolejnej publikacji.

Leszek Żebrowski Mity przeciwko Polsce. Żydzi. Polacy. Komunizm 1939-2012.
To drugi tom Biblioteki "Naszej Polski". Zawiera wybór artykułów zamieszczanych we wspomnianym tygodniku. I dobrze, bo gazeta - choćby najlepsza - w końcu trafi kiedyś na makulaturę, a książka przetrwa ku pamięci następnych pokoleń. Z układu wynika, że felietony powstawały pod wpływem aktualnych wydarzeń czy w wyniku rozdrapywania naszych sumień, zatem nie trzeba ich czytać chronologicznie. Wybieram najpierw tematy najbardziej interesujące - znane i te, o których ledwie słyszałam. Zażywam odtrutkę na "pokłosia" i "pogrossia" (terminy S.Michalkiewicza), odkrywam szczegóły życia seksualnego żołnierzy Gwardii i Armii Ludowej, rozszerzam wiedzę o mordzie na Polakach w Bykowni, po raz kolejny poznaję dowody na istnienie KL Warschau, o których "nie mają pojęcia" media, oczywiście jest mowa o wysiedleniu Niemców i wypędzeniu Polaków... Wszystko opisane rzetelnie, z odwołaniem do dokumentów, wszak pisze historyk. Jaka to książka? Podsumowuje M.J.Chodakiewicz: Pisana z zacięciem, z humorem, ze swadą, bez kompleksów, wykrzyczana w twarz, gniewna, dumna, buntownicza, sardoniczna, zaangażowana. Czekam na kolejne tomy. Czas rozprawić się z tajfunem kłamstw, którymi jesteśmy codziennie raczeni. Stop zacieraniu historii.

Obie książki pochodzą z Wydawnictwa SZANIEC, które opuściły z datą 2012 r.

sobota, 8 grudnia 2012

Między sierpem a młotem

Patrzę na zaokienny termometr. Minus dziesięć. Tylko...
Od głodu,
od pochodów,
od deszczu, od wszy, od powietrza na wietrze w skos prutego twarzą,
od ognia - kiedy nocą odejść ci go każą,
od tajgi, co do kolan moczarem namaka,
od urwanej podeszwy, od skradzionego chlebaka - wybaw nas Panie!
Od tundry, twarzą w niebo leżącej na wznak,
od zmory białych nocy,
od komarzych młak,
od nagłych a niespodzianych wymarszów ponocnych,
od świtów ołowianych
i zmroków popielnych
- Święty Boże,
- Święty Mocny
- Święty a Nieśmiertelny
- wybaw nas Panie! [...]
Czytam od kilkunastu godzin, rozglądam się nieprzytomnym wzrokiem, pochylam się znowu. Jaką drogę przebyła polska arystokratka w ciągu kilku miesięcy, zanim stała się świerzbowatą łachmaniarą pod biegunem? O książce Beaty Obertyńskiej W domu niewoli słyszałam już na studiach, ale tyle ważnych spraw mnie pochłaniało, tyle niepotrzebnych książek po drodze przeczytałam! W końcu jest i uderza z siłą niespotykaną. Siłą jest spokojna narracja, relacjonowanie wydarzeń, miejsc, spotkań i doświadczeń. Losy tych, których autorka spotyka, mówią o milionach represjonowanych przez sowiecki ustrój. Bolszewicki system miażdżył wrogów i swoich, więc mam przed sobą obraz życia w kolejnych więzieniach - lwowskie Brygidki, potem Kijów, Charków, Chersań, znów Charków i ostatni przed łagrem, budzący grozę Starobielsk. Bo tiurmy są wszędzie! Jak Rosja długa i szeroka, wzdłuż linii kolejowych, czyhają na ludzi te wrogie, nienawistne, nienasycone mury, łykając swój żer dniem i  nocą jak rok długi. [...] Cóż to za straszny młyn - taka tiurma! Miele ludzką plewę, przesypuje, zgarnia znów, miażdży, rozciera. Każdy ślad zostawiony po sobie był zacierany, a jednak w Charkowie z niewiadomych powodów ocalała ściana z tysiącami napisów. Dziwny, upiorny zgiełk tych ścian, niemy, splątany ich krzyk, ten rozpaczliwy wysiłek zostawienia po sobie śladu, znaku...
Dlatego czytam, choć co rusz muszę wycierać okulary.
Nie da się streścić tej książki. Żadne słowa - moje przynajmniej - nie oddadzą grozy tych chwil. Choć prawie nie ma tu wycia katowanych, egzekucji. Są cele, walka o godność, konflikty, bo depczą po sobie kobiety z tak różnych światów, są opowiadania, nauka, humor często rozładowujący chwile napięcia. Są też modlitwy. Tu upatruję jednej z przyczyn, dla której książka nie jest promowana (na ilu blogach  pojawiła się recenzja?). Póki Polski, póki z Bogiem! - mawiał dziadek jednego z bohaterów i choć Jędrek po kościołach nie latał, bo milsze mu były panny od sutanny, bez wieczornego pacierza się nie położył. Sama autorka stwierdza, że trzymała ją często przy życiu ślepa wiara w miłosierdzie Boże i niezachwiana pewność, że nas Pan Bóg woli od bolszewików. Zaszyty w obrąbku krzyżyk przetrwał wiele rewizji. Za posiadanie różańca z chleba groził karcer. Nic nie powstrzymywało więźniarek przed wspólnym odmawianiem litanii.
Druga przyczyna niepopularności książki to ogromne poczucie polskiej narodowości. Przedwojenne sympatie endeckie dają o sobie znać. W wielu miejscach Obertyńska pisze, kto stał murem za systemem i jak więźniarki innych narodowości i wyznań odnosiły się do Polek. Mówi o jednej współwięźniarce: Polski nienawidzi całą duszą. Opowiada - gdzie może - różnym rosyjskim Żydówkom i babom, jak to u nas źle i ciężko było Żydom, jak byli prześladowani, jaką cierpieli nędzę i inne tego rodzaju bzdury.
Bezwzględnie powinna być to szkolna lektura. Pierwsza, przed Czapskim czy Herlingiem - Grudzińskim. Tak przejmującej relacji i zamkniętego obrazu życia łagierniczek w literaturze nie spotkałam. Rangę świadectwa podnosi fakt, że przedstawia je przedwojenna poetka. I w grozie białych dni potrafi przysiąść i zachwycić się Uralem czy polarną zorzą. Język! Język jest niesamowity.
(Niebo)... zaczęło oddychać kolorami. [...] Tak.  Płynny dreszcz kolorowego ruchu, dyszący faliście w pustce między ziemią a gwiazdami - oto zorza polarna.
I już krótko. Cudem odratowana przez lekarza dowiaduje się o amnestii. Ta dziwna amnestia od win nigdy nie popełnionych nie jest jednoznaczna z uwolnieniem. Do Buchary droga daleka.  O tym traktuje druga część książki "Na tak zwanej wolności". Ostatnie karty to wiersze z łagrów, a fragment jednego z nich - powyżej.

Głównym tematem dzisiejszego wpisu jest literatura sybiracka.  Przewietrzenie półek i odnowienie zapasów zawdzięczam Violetcie z USA, która dopatrzyła się w moich postach czegoś więcej, niż tylko pogoni za książkami. Publikuję zdjęcia z nadzieją, że zainteresowani tematem wesprą moje poszukiwania, by nie przegapić ważnych pozycji, by ocalić jak najwięcej świadectw. Najpierw klasyka: A.Applebaum, A.Sołżenicyn, Z.Domino (nie mogę uwierzyć, że człowiek doświadczony Sybirem przeszedł na służbę tyrana!, jednak jego "Syberiadę polską" przeczytałam, a na półce mam "Czas kukułczych gniazd"), J.Czapski, G.Herling-Grudziński, W.Odojewski...



I pewnie mniej znane. "My deportowani" - książka zawiera fragmenty wspomnianych wyżej autorów. Przede mną jeszcze lektura wielu rozdziałów, bo czytałam zachłannie, aczkolwiek fragmentarycznie. Uwagę moją przykuła seria "Tak było... Sybiracy". Wspomnienia z deportacji w głąb ZSRR i pobytu w sowieckich łagrach wydaje Komisja Historyczna Związku Sybiraków w Krakowie. Mam tom 13., a planuję dalsze, w szczególności drugi i trzeci, w których ukazano losy dzieci i kobiet. Te autentyczne świadectwa losów wrócą na łamy bloga z pewnością.
Jednocześnie chciałam wyjaśnić, dlaczego taki wybór. Otóż Syberia i Sybir to nie są pojęcia tożsame.  Dla tych, którzy przeżyli piekło sowieckich tiurm i łagrów, Sybirem jest także chociażby Kazachstan jako miejsce zsyłki, choć ma niewiele wspólnego ze wspomnianą krainą geograficzną. Ograniczyłam się też do ofiar represji na Wschodzie w czasie II wojny, a wyszukana w sieci literatura sięga do wcześniejszych zesłań, nawet z czasów carskich. Omijam też celowo tematykę Kresów, choć i ona zahacza o zsyłki, bo taki los spotkał tysiące polskich rodzin. Jednak wyróżnię kiedyś odrębną półkę, zostawiając analizę czasów życia na Kresach w skojarzeniach bliższych sercu, cieplejszych. Niech Kresy będą tęsknotą za minionym światem.
Liczę na pomoc:) A ludzi dobrej woli spotkać można zawsze i wszędzie. Z ogromną przyjemnością  wspominam przy okazji Natannę, której zawdzięczam "mikołajka" - dla zakładkowego potwora to okazja wspaniała, ale skąd Mikołaj wiedział, że urwał mi się właśnie breloczek przy kluczach? Dziękuję, Aniu:-D