To był długi marsz...

Najpierw ucieczka z sowieckiego łagru z bohaterami książki Rawicza, potem kontynuacja z filmem "Niepokonani". Dziś, gdy tyle się mówi o stosunkach polsko-rosyjskich, lektura będzie akuratna. O książce głośno, stąd tylko skrót. Opowiada o nieprawdopodobnej wędrówce przez ośnieżoną Syberię, Mongolię, pustynię Gobi, Tybet, Himalaje. Grupa śmiałków uzbrojona tylko w nóż i siekierę, wypowiada wojnę siłom natury. Bo tylko na początku najgroźniejszym wrogiem jest pościg. Potem trzeba walczyć z mrozem, upałem, głodem, pragnieniem i najważniejsze - z samym sobą. Marszruta mordercza i nie do wiary! - ze szczęśliwym finałem! Choć nie dla wszystkich.
Reżyser filmu, Peter Weir, miał prawo do własnej wizji. Oszczędził widzom szczegółów okrutnego śledztwa w Charkowie i moskiewskiej Łubiance. Konwojowani więźniowie i bez kajdan ledwie dotarli do docelowego łagru. Życie w barakach w towarzystwie beztialskich urków to gehenna. O ile autor książki bardziej szczegółowo opisał uwięzienie i proces, marsz potraktował ogólnikowo, zasłaniając się niepamięcią, to w filmie jest dokładnie odwrotnie. Być może stało się tak dlatego, że trasy Rawicz faktycznie nie pokonał. Kontrowersje wokół książki i jej autentyczności narastają. Po projekcji filmu słychać głosy, że dobrze się stało, bo bez książki (ktokolwiek jest prawdziwym autorem) film by w ogóle nie powstał, bo świat by nie usłyszał. Tak, to piękne i ważne. Tym bardziej, że film dopowiada dalszą historię polskiej martyrologii i pokazuje, że dla nas wojna nie skończyła się w maju 1945 roku. Piękny ukłon reżysera w stronę Polaków. Jednak moja amatorska świadomość historii woła o dopisanie kolejnych kart. Czy nie dziwi fakt, że ocaleni uciekinierzy nigdy się nie spotkali? Nie pozostały ich relacje, brak dokumentów - chociażby w szpitalach w Indiach czy w raportach wojskowych? Może to kierunek poszukiwań dla historyków, może dla dziennikarzy.
Tu natrętnie nakłada mi się kolejny obraz z czasu drugiej wojny - obrona Westerplatte. Kto z nas nie ma przed oczami majora Sucharskiego, który trzyma w ręku  szablę otrzymaną od Niemców? A kapitan Dąbrowski - prawdziwy dowódca obrony - milczał wiele lat zobowiązany przysięgą, że zachowa w tajemnicy informacje o załamaniu nerwowym komendanta, próbie poddania placówki i buncie oficerów. Nie jest dyshonorem dla żołnierza, że w obliczu ataku wroga załamał się. Jednak majorowi tak spodobało się chodzenie w glorii bohatera, że z przypisanej mu roli nigdy się nie wycofał. Przyczyniło się do tego również opowiadanie Melchiora Wańkowicza, który wysłuchał spowiedzi komendanta. Siła pióra znanego litarata, jak się okazało, jest rażąca. Demony obudziły się, gdy przystąpiono do kolejnej ekranizacji obrony Westerplatte. Wrześniowe kłamstwo trwa i czas oddać hołd Franciszkowi Dąbrowskiemu. Nie można pozostać obojętnym na fałszowanie historii, chociażby tylko dlatego, że  nadal są szkoły, które zmieniają skompromitowane imiona na np. majora Sucharskiego
Zainteresowanych odsyłam do książki Mariusza Borowiaka Westerplatte. W obronie prawdy z serii Nieznane oblicza historii.